سولهها در گذشته بیشتر بهعنوان ساخت انبار مورد استفاده قرار میگرفتند؛ ولی با گذشت زمان کاربرد آنها تغییر یافت. یکی از بهترین سولهها که وزن کمی داشته و مقاومت بالایی را ارائه میدهد، سوله خرپایی نام دارد. سقف این سولهها با اشکال مختلف هندسی قابل استفاده میباشد و کاربرد آن بیشتر در مواردی است که نیاز به دهانههای بزرگ بوده و درواقع هیچ محدودیتی در ساخت این دهانهها وجود ندارد.
استحکام بالا در کنار وزن کم دو عامل مهم در انتخاب سوله هستند که سولههای خرپایی توانستند با ارائه این دو مورد در بسیاری از پروژهها مورد استفاده قرار گیرند. همانطور که از نام این سوله مشخص میباشد، عضو اصلی این سولهها، خرپا فولادی بوده و درواقع خرپا نوعی سازه است که اعضای آن به شکل مثلثی به یکدیگر مونتاژ شدهاند. معمولاً سولههای خرپا به شکل یک سازه فلزی یا چوبی هستند که با استفاده از فولاد، پروفیل و گاهی اوقات چوب تهیه و اجرا میشوند.
برای پوشش سقف و دیوار این سازهها نیز میتوان از ساندویچ پانل سقفی و دیواری استفاده کرد که علاوه بر کمک به سبکی سازه خرپا، به دلیل دارا بودن مزایای مختلف میتوانند دوام سازه را افزایش دهند. انتخاب مقاطع فولادی برای احداث خرپای سوله به مقاومت موردنظر و یک سری موارد فنی برمیگردد؛ ولی بهطورکلی برای ساخت آن از قوطی پروفیل، نبشی و ناودانی استفاده میشود.
دهانه این نوع سولهها قابلیت پیادهسازی در متراژهای مختلف را داشته و هیچ محدودیتی از این بابت ندارند. از مهمترین دلایلی که سبب شده تا سوله خرپایی تبدیل به یکی از بهترین انواع سوله گردد، ویژگیهایی مثل وزن سبک، سرعت بالای ساخت آن و کمهزینه بودن است. معمولاً در این نوع سولهها امکان استفاده از انواع جرثقیلهای دیواری و سقفی وجود دارد.
سولههای خرپایی معمولاً انواع مختلفی داشته که از نظر ساختار به دو دسته کلی ساده و مرکب تقسیم میشوند. سوله خرپای ساده نوعی سوله خرپا بوده و از اتصال سه عضو در دو گروه به شکل مفصلی تشکیل شده است؛ اما خرپای مرکب ترکیب چند خرپا بوده که ایجاد دهانههای مختلف و عریض را ممکن میسازد.
علاوه بر دو مورد گفته شده یک دسته دیگر در بین سولههای خرپایی وجود دارد که با نام خرپای مبهم (خرپای پیچیده) معرفی شده و مشخصات خرپای ساده و مرکب را ندارد. این دسته از خرپاها معمولاً در ساختوساز المانهای شهری منحصربهفرد به کار میروند و کاربرد آنها در مقایسه با سولههای خرپایی ساده و مرکب کمتر است. همچنین انواع دیگری از سولههای خرپایی وجود دارند که بر اساس ظاهر تقسیمبندی میشوند و از معروفترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
برای ساخت سولههای خرپایی مراحل مختلفی طی میشود که ابتداییترین آن، مرحله طراحی سوله است. در این مرحله طرح اصلی سوله مشخص شده و بعد دفترچه محاسبات صادر میگردد تا آهنآلات موردنیاز تهیه گردند. بعد از انجامشدن این موارد مراحل بعدی آغاز شده که به ترتیب عبارت است از:
سولهها معمولاً از اجزای مختلفی تشکیل میشوند که از اجزای سوله خرپا میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
اجزا | وظیفه |
قاب اصلی | مهمترین بخش از سوله خرپا بوده و برای ساخت قاب اصلی و اسکلت بدنه از ستونها و تیرهای فولادی و چوبی استفاده میشود. |
استرات | از استرات جهت اتصال اجزای مختلف قاب اصلی سوله استفاده میشود و نحوه نصب آنها اغلب به صورت طولی است. وظیفه استرات انتقال بار وارده از یک قاب به سایر قابها میباشد. |
لاپه | برای اتصال ورق سقفی به ورقهای بدنه از لاپه استفاده میشود. لاپهها معمولاً سبب استحکام سولهها میشوند. |
سگراد | برای اینکه لاپهها نیروهای جانبی وارده به سوله را تحمل کنند از سگراد یا میل مهار استفاده میشود. در سوله خرپا لولهای با طول و تعداد مشخص روی سوله به کار میرود تا این فشار کاهش یابد. |
وال پست | وال پستها در سولههای با دهانه عریض استفاده میشوند تا بهعنوان نگهدارنده دیوارها در سازه عمل نمایند. |
مهاربند دیوار | استفاده از مهاربند دیوار برای کاهش فشار و نیروهای وارد به دیواره سوله است که بهصورت طولی بر روی اسکلت سوله نصب میگردند. |
مهاربند سقف | این مهاربندها دورتادور سوله و در مناطق اتصال بدنه به سقف نصب میشوند تا بتوانند میزان استحکام سوله را از طریق انتقال بارهای وارده به سقف افزایش دهند. |
سولههای خرپایی و تیرورقی دو مدل از سازههایی هستند که در بین انواع سولهها کاربرد زیادی دارند. این سولهها از متداولترین سازههای فلزی محسوب میشوند، به همین دلیل اطلاعات درباره تفاوت بین آنها میتواند منجر به انتخاب بهتر شود. یک سری تفاوت بین این سولهها وجود دارد که از بین آنها میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
سولههای خرپا به دلیل داشتن یک سری مزایا در پروژههای متعددی مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از مهمترین این مزایا عبارت است از:
یکی از مهمترین کاربردهایی که سبب محبوبیت بالای سولههای خرپایی شده، امکان استفاده از آنها در دهانههای بزرگ میباشد. در این سولهها میتوان بدون هیچگونه ستونی در وسط سوله، سقفهای بزرگ را اجرا نمود. این موضوع باعث میشود تا علاوه بر کاهش هزینههای نهایی سازه، مقاومت سوله نیز افزایش یابد.
سولههای خرپایی در دنیا طرفداران مختلفی داشته و در بسیاری از پروژهها مورداستفاده قرار میگیرد. برای مثال میتوان استفاده از سوله خرپا را در ساخت برج ایفل، پلهای بلند دنیا و استادیومهای بزرگ نام برد. علاوه بر این میتوان به موارد دیگری نیز اشاره کرد که کاربرد سوله خرپا در آنها را نشان میدهد:
برای ساخت این دسته از سولهها میتوان از مصالح متعددی استفاده کرد که هر کدام مزایا و معایب خود را داشته و بر قیمت نهایی سوله نیز تأثیر به سزایی میگذارد. از جملهٔ این مصالح میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
برای ساخت سوله خرپا میتوان از پروفیلهایی مثل L برای خرپای سبک، LIPB، IPB، IPE، پروفیلهای لولهای شکل، پروفیل با مقطع مربع یا مستطیل و… استفاده نمود. پروفیلهای چهارگوش در مقایسه با پروفیلهای لولهای راحتتر برش داده میشوند و معمولاً نوع لولهای کاربرد کمتری در بین انواع پروفیل یا قوطی دارد؛ چراکه اتصال خرپا به ستون و جفتوجور کردن آنها کار دشواری است.
ابعاد و ضخامت پروفیلها از اهمیت بالایی برخوردار بوده و متناسب با نوع سازه معین میگردد. به دلیل آسان بودن مونتاژ، جابهجایی راحت و هم چنین وزن کم سازه از پروفیل استفاده میکنند تا دوام و استحکام بنا افزایش یابد. استفاده از پروفیل در ساخت سوله خرپا باعث میشود تا هزینه نهایی نیز کاهش یابد و صرفه اقتصادی آن بالا رود.
از دیگر مصالحی که میتوان برای ساخت این سازه استفاده کرد، ناودانی و نبشی هستند. این متریال معمولاً از پروفیل ارزانتر بوده و به همین دلیل از نظر اقتصادی برای پروژههایی که هزینه عاملی مهم در آنها به شمار میرود، بسیار مناسب است. ناودانیها در صنایع متعددی کاربرد دارند و بهعنوان یکی از مهمترین پروفیلها در صنعت ساختمان شناخته میشوند.
معمولاً اتصال ناودانی به شکل U بوده و تقسیمبندی آنها نیز بر اساس ضخامت و طول بال میباشد. نبشیها نیز از مقاطع فولادی پرکاربرد هستند که همانند حرف L دیده میشوند. نبشیها باتوجهبه کاربرد آنها جنس متفاوتی دارند و هنگامی که دو ضلع نبشی روی یکدیگر قرار بگیرد به نام بال خوانده میشوند. از انواع نبشی میتوان به نبشی فولاد کربنی، آلیاژی، ضدزنگ یا ورق گالوانیزه اشاره نمود.
معمولاً در ساخت سولههای خرپایی قوسی از مصالح ورقهای فولادی یا لولههای بدون درز استفاده میشود. در این دسته از سولهها یک ورق فولادی به شکل دو هلاله یا تک هلاله انتخاب میگردد و بعد بهعنوان دیوار و سقف با دیگر ورقهای سوله در ارتباط خواهد بود. اگر از لوله استفاده شود بهصورت قوس خم داده خواهد شد و سپس اتصالات خرپایی دیگر به هم متصل میشوند.
برای دوام و استحکام یک سوله خرپایی باید ابتدا یک سری نکات رعایت شود تا دوام سازه افزایش یابد. برخی از این نکات عبارت است از:
هزینه نهایی یک سوله به موارد مختلفی بستگی دارد که اطلاع از آنها برای شروع پروژه نیاز است. برای ساخت و اطلاع از هزینه سوله خرپایی موردنظر خود میتوانید از طریق شمارههای درج شده در سایت، با کارشناسان مربوطه در این حوزه در ارتباط بوده و مشاوره لازم در این زمینه را دریافت نمایید.